نگاهی کوتاه به باغبانی و ابزارآلات مناسب آن
نگاهی کوتاه به باغبانی و ابزارآلات مناسب آن
باغبانی مراحل مختلفی دارد و هر یک از این مراحل به ابزار مخصوص خود نیاز دارد. کاشت، جابه‌جایی، هرس‌کردن و قلمه‌زدن، آبیاری، سم‌پاشی، کوددهی و برداشت محصولات، نمونه‌هایی از مراحل مختلف باغبانی هستند. ابزارآلات باغبانی در انواع دستی و برقی تولید می‌شوند. برای نگهداری از گیاهان و محصولات خود به نحو احسن، باید همه‌ی ابزارآلات مورد استفاده در این مراحل را در دسترس داشته باشیم.
لباس باغبانی: اولین اولویت، حفاظت و ایمنی کار
در هر زمینهای که مشغول فعالیت هستید، استفاده از لباس مناسب با ایمنی کافی از ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین اصولی است که باید به آن توجه داشته باشید. برای باغبانی نیز با توجه به نوع کار و میزان فعالیت خود باید از لباس، دستکش، عینک، کلاه، کفش و چکمه‌ی مناسب استفاده کنید.
لباس کار
انتخاب لباس کار مناسب برای کشاورزان و باغ‌داران بسیار مهم است؛ چراکه در شرایط آب و هوایی مختلف در طول سال کار می‌کنند و در معرض نیش حشرات و سایر جانوران موجود در گیاهان قرار دارند. لباس کار باغبانی برحسب جنس، سایز و نوع کاربری انواع مختلفی دارد.
دستکش باغبانی
قبل از انجام هر کاری در باغ یا باغچه‌ی خود، از دستکش مخصوص باغبانی استفاده کنید. ممکن است پوست شما هنگام کار با گیاهان یا خاک و مواد شیمیایی از قبیل سم و کود، نسبت مواد مختلفی واکنش دهد و شاید حتی نمی‌دانستید که به آن‌ها حساسیت داشتید. اگر برای واکنش‌های حساسیت‌زا آمادگی نداشته باشید، ممکن است دچار مشکلات شدید پوستی شوید. بنابراین، اگر پوست حساسی دارید، باید حواستان باشد که در هنگام هرس گیاهان حتماً از دستکش استفاده کنید، زیرا در غیر این صورت ممکن است پوست دست‌هایتان با شاخ و برگ درختان یا خارهای آن‌ها برخورد کرده و دچار آسیب‌دیدگی شود.
هنگام کار با انواع قیچی و اره‌ی باغبانی نیز با استفاده از دستکش باغبانی از بریدن و خراشیده‌شدن دستانتان و یا هر آسیب احتمالی دیگر جلوگیری کنید.
عینک باغبانی
عینک باغبانی همانند دستکش باغبانی از شما در برابر آسیب‌ها محافظت می‌کند. هنگام سم‌پاشی، استفاده از انواع اره، کوددهی به گیاهان، هرس‌کردن آن‌ها و یا حتی جداکردن شاخه‌ها و برگ‌های خشک درختان، ممکن است ذرات شیمیایی سمی یا ذرات ریز خشک چوب وارد چشمان شما شده و به آن‌ها آسیب بزند. از این رو، استفاده از عینک باغبانی، هنگام کار در باغ یا باغچه از اهمیت زیادی برخوردار است.
کلاه باغبانی
کلاه باغبانی زیر آفتاب شدید و فصل گرم تابستان محافظ خوبی برای پوستتان خواهد بود. هنگام خرید کلاه باغبانی به مواردی مانند سایز و جنس مناسب کلاه و حاشیه‌ی کافی در لبه‌ی آن برای محافظت از آفتاب‌سوختگی دقت داشته باشید.
چکمه و کفش باغبانی
هنگام کار در باغ و باغچه یا زمین، از چکمه یا کفش‌های مناسبی استفاده کنید تا از پاهای شما را در مقابل بارندگی، گزش حشرات و … محافظت کنند.
نکته:
یکی از مراحل نگهداری از گیاهان، سم‌پاشی و کوددهی است. چه در این مراحل، از مواد شیمیایی استفاده می‌کنید، چه مواد طبیعی، بهتر است از ماسک‌های فیلتردار در کنار لباس باغبانی پوشیده، عینک و دستکش استفاده کنید.
بسیاری از مواد درون سموم و کودهای شیمیایی یا زیستی و گازها و بخارات این مواد، به ریه‌های شما آسیب می‌رسانند. بهتر است تا حد امکان، زمان کمی را در مجاورت این مواد صرف کنید و در هنگام کار با این مواد، از لباس پوشیده، عینک و دستکش استفاده کنید.
ابزار باغبانی مناسب برای کندن و زیر و رو کردن خاک
کندن و شخم‌زدن خاک یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید برای باغبانی و کشاورزی انجام دهید. برای این کار از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود. در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید!
بیل باغبانی
بیل، یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین ابزارهای مجموعه ابزارآلات باغبانی است که برای حفاری و جابه‌جایی خاک باغچه استفاده می‌شود. در واقع، می‌توان گفت که هر جایی باغچه یا باغی باشد، وجود بیل نیز ضروری است. از انواع اندازه‌ها و مدل‌های مختلف بیل، برای حفاری و جابه‌جایی خاک، کود و … استفاده می‌شود. بیل‌های معمولی عموماً وزن زیادی دارند؛ اما برخی از بیل‌ها نیز از موادی با وزن کمتر ساخته شده‌اند و با وجود وزن کم، کیفیت بالایی هم دارند.
بیلچه باغبانی
چه باغبان باشید، چه عاشق گل‌کاری در باغچه‌تان باشید و چه گلخانه داشته باشید، در هر صورت به بیلچه نیاز دارید. با استفاده از این ابزار می‌توانید خاک را زیر و رو کنید؛ گودال بکنید یا شاخه و برگ‌های تیغ‌داری را که روی خاک هستند، جابه‌جا کنید. با این اوصاف، بیلچه در صدر لیست ابزارآلات باغبانی قرار می‌گیرد و هر کسی که در این حوزه فعال است به آن نیاز دارد. از دیگر کاربردهای بیلچه می‌توان به جابه‌جا کردن خاک گلدان، کاشت بذر، کاشت نهال، از بین بردن علف‌های هرز و … اشاره کرد. توجه داشته باشید که از بیلچه برای حفاری‌های کوچکی استفاده می‌شود که نمی‌توان از بیل برای انجام آن‌ها استفاده کرد. نکته‌ی مهمی که درباره بیلچه وجود دارد این است که باید دسته‌هایی با رنگ روشن داشته باشند تا به راحتی بتوان آن‌ها را در میان باغچه (خاک و شاخ و برگ) تشخیص داد.
کج‌بیل باغبانی
کج‌بیل، ابزاری با دسته‌ی بلند و اغلب چوبی است. کج‌بیل‌ها به دو دسته‌ی پهن و باریک تقسیم می‌شوند و هر کدام نیز کاربرد خاص خود را دارند.
کج بیل پهن در انتهای دسته‌ی خود تکه‌ی فلزی پهنی دارد. از این نوع ابزار بیشتر برای جمع‌آوری یا کنارزدن خاک استفاده می‌شود. کج بیل باریک در انتهای دسته‌ی خود تکه‌ی فلزی چنگک مانندی دارد. این ابزار بیشتر برای بیرون‌کشیدن علف‌های هرز و نرم‌کردن خاک استفاده می‌شود.
بیل پارویی
گاهی اوقات لازم است که به دلیل کمبود فضا یا دلایل دیگر، از بیل دیگری استفاده کنیم. بیل پارویی که تیغه‌ی آن به صورت مربع‌شکل ساخته شده است، برای حفاری و کندن گودال‌های عمیق (و نیز برای درآوردن ریشه‌ی گیاهان بدون آسیب‌رسیدن به آن‌ها) مناسب است.
کلوخ شکن
کشاورزان برای شخم‌زدن و شکستن کلوخ در زمینهای خود از تیلر، کولیواتور و یا ماشین‌آلات سنگین استفاده می‌کنند؛ اما اگر باغ یا باغچه‌ی شما کوچک‌تر باشد و خرید چنین ابزارآلاتی برای شما امکان‌پذیر نباشد، از چه ابزاری استفاده می‌کنید؟
کلوخ شکن ابزاری نسبتاً سبک، با دسته‌ای بلند و سری چنگک‌مانند فلزی است که برای شخم‌زدن زمین‌ها و اراضی کوچک‌تر بسیار کارآمد و مناسب است. کلوخ شکن علاوه بر شخم‌زدن، برای خردکردن تکه‌های سخت‌تر خاک و یکسان‌سازی سختی خاک نیز کاربرد دارد.
چنگک باغبانی
چنگک باغبانی، ابزاری کوچک با دندانه‌های متعدد است. از این ابزار برای جابه‌جایی و به اصطلاح پوک‌کردن خاک استفاده می‌شود. هم‌چنین می‌توان از چنگک باغبانی برای از بین بردن و بیرون‌کشیدن ریشه‌های علف هرز استفاده کرد. چنگک چنگالی که ساختاری مشابه چنگال دارد، با چنگک‌های بلندش این امکان را به کاربر می‌دهد که خاک را تا عمق ۳۰ سانتی‌متر زیر و رو کند.
شن‌کش
شن‌کش یا چنگک برگ جمع کن از ابزارهای ضروری برای تمامی کسانی است که خانه‌هایشان حیاط یا باغ دارد. شن‌کش‌ها برای جمع‌کردن برگ‌ها، شخم‌زدن خاک، تمیزکردن باغچه و پخش‌کردن مالچ، شکستن کلوخ و جداسازی قسمت‌های نرم و مناسب خاک از قسمت‌های سخت و دارای سنگ و کلوخ و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هرس‌کننده‌های باغبانی
ابزارهای هرس باغبانی به دو گروه دستی و موتوری تقسیم‌بندی می‌شوند. قیچی هرس، قیچی باغبانی، چاقوی باغبانی، اره باغبانی، شاخهزن، شمشادزن و … نمونه‌هایی از مهم‌ترین هرس‌کننده‌های باغبانی هستند.
توجه:
هرس‌کردن شاخه‌های بزرگ و سنگین درختانی مانند درخت زیتون و … کاری تخصصی است و هرکسی نمی‌تواند به تنهایی آن را انجام دهد.
اگر شاخه‌ی درختان بزرگ باغ یا باغچه‌تان بیش از حد رشد کرده‌اند و باعث آسیب به خانه‌های مجاور شده‌اند، قبل از اقدام به هر کاری، با افراد متخصص تماس بگیرید و از آن‌ها برای هرس این نوع درختان کمک بگیرید.
چاقوی باغبانی (چاقوی قلمه زنی)
چاقوی باغبانی یا چاقوی قلمه زنی، یکی از ابزارآلات پرکاربرد باغبانی است. بسیاری از باغبانان ترجیح می‌دهند به جای استفاده از قیچی باغبانی، از چاقوی باغبانی استفاده کنند. چاقوی باغبانی یکی از ابزارآلات باغبانی چندکاره است که به علت سهولت حمل و نقل و همین‌طور مقاوم‌بودنش، بسیاری از افراد آن را در لیست ابزارآلات باغبانی اصلی خود قرار می‌دهند و از آن به جای بیلچه، قیچی، شاخهزن و … نیز استفاده می‌کنند. این ابزار برای انجام کارهای متعددی از قبیل پیوندزدن، کندن خاک، وجین‌کردن و قلمه‌زدن مناسب است.
اره باغبانی دستی
در باغبانی بسته به شرایط موجود، از انواع اره‌های دستی استفاده می‌شود. یکی از پرکاربردترین آن‌ها، اره‌ی باغبانی است که از دسته و تیغه‌ای بلند ساخته شده است. تیغه‌ی این اره، دارای دندانه‌های نسبتا درشتی است که این ابزار را برای بریدن شاخه‌های کوچک و سبک و خشک درختان مناسب می‌سازد. این اره دارای دو طراحی تیغه‌ی خم و مستقیم است که با توجه به نوع استفاده، هر کدام کاربرد منحصر به خود را دارند.
اگر شاخه‌های درختانی که قصد هرس آن‌ها را دارید خیلی ضخیم هستند، باید به‌جای شاخهزن از اره باغبانی استفاده کنید. اره باغبانی به شما کمک می‌کند که حتی درختان تنومند و دارای شاخه‌های ضخیم را هم هرس کنید.
از اره کمانی برای کار با چوب استفاده می‌شود. اره کمانی دارای تیغه‌ی نسبتاً ظریف‌تری است. به همین دلیل، استفاده از اره کمانی در کارهای سنگین‌تر باغبانی توصیه نمی‌شود. اما می‌توان از آن برای بریدن و هرس‌کردن شاخه‌های نازک‌تر درختان استفاده کرد.
اگر می‌خواهید تعداد ابزارآلات باغبانی‌تان را کاهش دهید، می‌توانید برخی از کارها را با یک ابزار عمومی‌تر انجام دهید، مثلاً شاخهزن را از لیست ابزارآلات خود حذف کنید و همه‌ی شاخه‌ها را فقط با اره ببرید؛ یا اینکه به جای چند بیل، فقط یکی را انتخاب و استفاده کنید. البته گزینه دیگری هم وجود دارد؛ به جای چند چنگک، یکی از آن‌ها را متناسب با نیازتان انتخاب و تهیه کنید.
اره برقی باغبانی
گاهی اوقات، ممکن است هنگام هرس‌کردن درختان بزرگ با شاخه‌های ضخیم، سخت و سنگین روبه‌رو شوید. در این مواقع، اره‌های معمولی باغبانی، دیگر به کارتان نمی‌آیند. از این رو، باید از اره‌های سریع‌تر با قدرت بیشتر مانند اره برقی استفاده کنید.
اره زنجیری در دو نوع بنزینی و برقی تولید می‌شود و برای قطع درختان خشک، هرس‌کردن شاخ و برگ درختان و کاربردهای این‌چنینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
داس باغبانی
در قدیم از داس‌های کوچک و دستی برای کندن علف‌های هرز استفاده می‌شد؛ اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی، داس‌های موتوری یا علف‌زن‌های بنزینی در کشاورزی و باغبانی اهمیت زیادی دارند.
قیچی باغبانی
قیچی باغبانی یکی دیگر از ابزارهای مهم در لیست ابزارآلات باغبانی است که برای هرس‌کردن شاخ و برگ گیاهان مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توان انواع شاخه‌های نازک و ضخیم را با استفاده از قیچی باغبانی به راحتی هرس کرد. هم‌چنین، برای جداکردن برگ‌های خشکیده یا پوسیده‌ی گیاهان، بدون آسیب‌رسیدن به ساقه و تنه‌ی آن‌ها، از قیچی باغبانی استفاده می‌کنند.
انبر باغبانی نیز شبیه قیچی است و برای آویزان‌کردن گل و گیاه به داربست‌ها بدون آسیب‌رساندن به ساقه‌ی آن‌ها کاربرد دارد. در کنار انبر و قیچی باغبانی، از نخ سبک نیز برای ایجاد مسیر خاص برای گیاهان رونده و بستن آن‌ها استفاده می‌شود.
قیچی هرس
قیچی هرس، یکی از انواع قیچی‌های باغبانی است که برای هرس‌کردن شاخه‌های نسبتاً ضخیم‌تر گیاهان استفاده می‌شود.
قیچی هرس نسبت به قیچی باغبانی، توانایی کار با شاخه‌هایی با ضخامت بیشتر را دارد.
شاخهزن
اگر گیاهان باغچه‌تان درخت و درختچه‌هایی با شاخه‌های ضخیم هستند، بهترین وسیله برای هرس‌کردن و کوتاه‌کردن شاخ و برگ اضافه‌‌ی آن‌ها، شاخهزن است. شاخهزن ابزاری مشابه با قیچی باغبانی است که با دسته‌های بلند و اهرمی که دارد، به شما امکان می‌دهد که شاخه‌های ضخیم را سریع‌تر و راحت‌تر از همیشه هرس کنید.
کاربرد شاخهزن با قیچی باغبانی و قیچی هرس تفاوت چندانی ندارد؛ اما با توجه به دسته‌ی بلند این ابزار، می‌توان حدس زد که از شاخهزن بیشتر برای هرس شاخه‌های دور از دسترس درختان و درختچه‌ها استفاده می‌شود.
نکته:
هنگام هرس‌کردن شاخه‌ی درختان با شاخهزن، از ایستادن زیر درخت و شاخه‌ی مورد نظر اجتناب کنید.
شمشادزن
شمشادزن، ابزاری با دسته‌ای بلند، شبیه شاخهزن است که تیغه‌ای صاف و شبیه قیچی دارد. از شاخهزن برای شکل‌دادن و آراستن درختچه‌ها، شمشادها و بوته‌ها استفاده می‌شود.
چمن‌زن
راستگی و مرتب‌بودن محیط سبز باغ، نه تنها در سلامت گیاهان شما تاثیر می‌گذارد، بلکه محیط را برای میهمانی‌های خانوادگی کوچک، بازی کودکان و … آماده و ایمن می‌کند. به همین دلیل، اگر در باغ یا حیاط خود چمن و فضای سبز دارید، بهتر است چمن‌زن نیز در دسترس داشته باشید.
حاشیه‌زن
. حاشیه‌زن نیز مانند چمن‌زن برای آراسته نگه‌داشتن محیط باغ یا حیاط به کار می‌رود؛ با این تفاوت که محدودیت‌های چمن‌زن را ندارد. اکثر چمن‌زن‌ها، توانایی نزدیک‌شدن به حاشیه‌ی فضای سبز را ندارند؛ اما یکی از خصوصیات حاشیه‌زن همان‌طور که از نامش پیدا است، توانایی نزدیک‌شدن به حاشیه‌ها و مرتب‌سازی آن‌ها است. حاشیه‌زن‌ها به دو نوع حاشیه‌زن بنزینی پشتی و حاشیه‌زن بنزینی چرخ‌دار تقسیم می‌شوند و هر کدام مزایا و معایب مختص به خود را دارند
آب‌پاش باغبانی
برای آبیاری هر فضای سبزی، از فضای کوچک باغچه‌ی خانگی تا باغ‌ها و مزارع بزرگ، به آب‌پاش نیاز دارید. آب‌پاش در انواع مختلف و به صورت آب‌پاش دستی، شلنگ و سر شلنگ (سر آب‌پاش) تا آب‌پاش‌های سیستم‌های پیچیده و بزرگ و با جنس آلومینیومی، پلی‌مری، برنجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تأمین آب گیاهان باید به نحوی باشد که هم گیاهان سیراب شوند و هم آب هدر نرود. استفاده از شلنگ‌های معمولی می‌تواند کاربر را از این هدف دور کند؛ اما امروزه اکثر باغبانان و فعالان این حوزه، شلنگ و نازل را به جای شلنگ معمولی در لیست ابزارآلات باغبانی جای داده‌اند.
می‌توانید با استفاده از این ابزار، گیاهان خود را راحت‌تر و بهتر آبیاری کنید. هر یک از حالت‌های مشخص‌شده روی سر شلنگ یا سر آب‌پاش نیز نوع کاربرد خاص خود را دارد.
درصورت لزوم، جهت مشاوره وکسب اطلاعات بیشتر، لطفا با کارشناسان خدمات کشاورزی طبیعت سبز تماس حاصل فرمایید.