آفات

بیماری خامج خرما یا پوسیدگی گل آذین خرما

بیماری خامج خرما

پوسیدگی گل های نر و ماده در خرما یا پوسیدگی گل آذین خرما یکی از مهمترین بیماری های خرما می باشد که به آن خامج هم گفته می شود. این قارچ می تواند در نخلستان سبب خسارت تا 57 درصد شود. قارچ عامل بیماری سبب نابودی و از بین رفتن گل ها یا گل آذین خرما می شود

علائم بیماری خامج خرما

بیماری خامج در بیشتر نخلستان های کشور گزارش شده است. خسارت این بیماری در آب هوای خنک و مرطوب بیشتر می شود. اولین نشانه های بیماری ظهور لکه های قهوه ای رنگ روی غلاف پوشاننده گل آذین می باشد. ممکن است غلاف گل آذین های آلوده باز نشود و اندام گل داخل غلاف قهوه ای و دچار پوسیدگی شوند. گاهی بیماری بعد شکافتن غلاف گل آذین به وجود می آید. در این شرایط اندام گل به شکل پوسیدگی قهوه ای خشک به صورت آویزان از نخل دیده می شود.

عامل بیماری پوسیدگی گل آذین یا خامج خرما

تاکنون دیده شده است قارچ هایی از جنس آسپرژیلوس، فوزاریوم، Mauginiella scaettae و Chalara paradaxe بر روی گل آذین اسپورزایی و رشد می کنند تا پوسیدگی کامل گل های خرما پیشروی می کنند. قارچ ها بر روی گل های آلوده که از نخل آویزان مانده اند یا روی خاک افتاده اند زمستان گذرانی سپری می کنند و در فصل جدید با شروع بارندگی قارچ ها رشد خود را دوباره از سر می گیرند.

کنترل بیماری خامج خرما

برای کنترل بیماری بهداشت باغ بسیار مهم است باید خوشه های گل آلوده که روی نخل مانده اند یا در باغ افتاده اند جمع آوری و معدوم شوند. جهت کنترل شیمیایی بیماری خامج توصیه می شود در دو مرحله یکی پس از برداشت میوه خرما دومی پس از بارندگی های فصل بهار با سموم مسی،تیوفانات متیل، پروپیکونازول تری دی مورف سمپاشی شود. دقت شود موقع  گرده افشانی مصنوعی یا دستی باغدار باید از سالم بودن گرده ها اطمینان کامل را داشته باشد.

انواع افات گندم

برای آفات گندم، دسته بندی‌های مختلفی وجود دارد؛ اما در یکی از مهم‌ترین دسته بندی‌ها، آفات گندم به سه دسته تقسیم می‌شوند: آفات زیرزمینی، آفات پاییز و زمستان و آفات اواخر بهار. هر یک از این آفات به دلایل مختلفی ظاهر می‌شوند و به روش‌های مختلف باعث خسارت به مزارع گندم می‌شوند

آفات گندم زیرزمینی

آفات گندم زیر زمینی بیشتر شامل کرم‌ها می‌شوند. مواردی مانند کرم‌های سیمی و شفیره سفید، از جمله آفت‌های زیر زمینی هستند. این آفات گندم بیشتر در زمین‌هایی که قبلا مرتع بودند، ظاهر می‌شوند و از دانه و ریشه گندم تغذیه می‌کنند. اگر تعداد این نوع موجودات از یک حدی در مزرعه بیشتر نشود، خیلی خطرناک نیستند و نیازی به انجام کاری نیست.

آفات پاییز و زمستان

برخی از آفات گندم، مربوط به فصل پاییز و زمستان هستند. این آفات شامل مواردی مانند شته‌ها، کنه‌ها، کرم‌ها و سایر حشرات می‌شوند. برخی از این آفات به تنهایی خطر جدی برای گندم نیستند؛ ولی با انتقال ویروس‌ها، می‌توانند باعث از بین رفتن محصولات زراعی شوند.

آفات اواخر بهار

گندم در اواخر فصل بهار نیز آفت‌هایی دارد که برخی از این آفت‌ها عبارتند از: کرم ارتشی(Armyworms)، کنه گندم قهوه‌ای، انگل ساقه گندم، مگس ساقه گندم، سوسک سیاه گندم، ملخ‌ها و سایر موارد مشابه. در ادامه به مهم‌ترین آفات گندم می‌پردازیم و راه‌های مقابله با هر کدام را توضیح می‌دهیم.

شته‌ها

شته‌ها از جمله مهم‌ترین آفت‌های گندم محسوب می‌شوند که می‌توانند خسارات زیادی را ایجاد کنند. شته Bird Cherry-Oat، Greenbug، شته غلات انگلیسی و شته گندم روسی، جزء شایع‌ترین شته‌های گندم محسوب می‌شوند. شته‌ها آسیب مستقیم کمی به گیاهان گندم وارد می‌کنند؛ اما به دلیل انتقال ویروس‌ها می توانند مشکل ساز باشند.

شته غلات انگلیسی در غلات به ویژه گندم، با شروع پر شدن دانه ظاهر می‌شود. همچنین، شته Bird Cherry-Oat، به دلیل انتقال ویروس کوتوله زرد جو، می‌تواند از آفات عمده گندم و جو باشد. آن‌ها از گونه‌های میزبان متعدد تغذیه می‌کنند و انتقال بین محصولات، باعث حفظ جمعیت شته و ویروس می‌شود. این آفات، اغلب از مهر تا اوایل آذر به گندم زمستانه حمله می‌کنند. علائم واقعی ویروس کوتوله زرد جو در ماه دی ظاهر می‌شود. شکارچیانی مانند سوسک‌‌های کفشدوزک، lacewings و Nabid bugs معمولا جمعیت شته‌‌ها را کنترل می‌کنند. برای مدیریت این آفت‌ها، به ندرت از روش‌های شیمیایی استفاده می‌شود.

کنه‌ها

کنه‌‌هایی که بیشتر گندم با آن مواجه می‌‌شوند، کنه‌‌های پیچ خورده گندم و کنه‌‌های قهوه‌‌ای گندم هستند. کنه‌های پیچ خورده گندم علاوه بر تغذیه، ناقل ویروس موزاییک رگه گندم هستند. کنه‌های قهوه‌ای گندم می‌توانند جمعیت زیادی را تشکیل دهند و از طریق تغذیه، به گندم آسیب برسانند. گونه‌‌های دیگری از کنه‌‌ها نیز وجود دارند که ممکن است در گندم نیز مشاهده شوند؛ اما عموما به جمعیت آن‌‌قدر بزرگ نمی‌‌رسند که صدمات قابل توجهی ایجاد کنند. این کنه‌ها شامل کنه banks grass و کنه دانه زمستانه است.
کنه پیچ خورده گندم، بسیار کوچک و به رنگ سفید است. شناسایی کنه‌های پیچ خورده گندم مهم است؛ زیرا تحقیقات نشان داده است که استفاده از حشره کش‌ها در کاهش جمعیت آن‌ها موثر نیست. کنه‌های پیچ خورده گندم را می‌توان در فصل پاییز و بهار در گندم مشاهده کرد.

تغذیه توسط کنه گندم قهوه‌ای باعث ایجاد لکه (لکه‌های سفید کوچک) روی برگ‌ها می‌شود. این آسیب تغذیه، ممکن است باعث سفید یا قهوه‌ای شدن برگ‌ها شود و گاهی اوقات با علائم تنش خشکی اشتباه گرفته می‌شود. کنه‌های قهوه‌ای گندم را می‌توان در اوایل بهار قبل از هوای گرم مشاهده کرد. ایجاد تناوب زراعی،

تغذیه اصولی و مناسب به کمک کودهای مغذی و شخم عمیق، از راه‌های مدیریت کنه‌ها در مزارع گندم هستند.

مگس گندم‌خوار

یکی از مهم‌ترین آفات گندم، مگس گندم خوار است که با نام Hessian fly شناخته می‌شود. آسیب این آفت معمولا در طول سال‌‌های با بارندگی فراوان، جدی‌‌تر است. این آسیب در پاییز و بهار رخ می‌دهد. این نکته را در نظر داشته باشید پس از آلوده شدن یک مزرعه به این آفت، هیچ اقدام درمانی وجود ندارد.

آلودگی این آفت ممکن است منجر به کاهش عملکرد گندم شود. اگر بیش از 5 تا 8 درصد پنجه‌ها در مراحل اولیه پنجه آلوده باشند، معمولا کاهش عملکرد، قابل توجه است. نسل‌‌های اواخر زمستان یا اوایل بهار مگس‌‌های گندم خوار نیز می‌‌توانند خسارت قابل توجهی ایجاد کنند. در برخی مناطق، هجوم بهاره مگس گندم خوار بیشتر از آلودگی پاییزی است. اگر پنجه‌ها در بهار آلوده شوند، در صورتی که 15 تا 20 درصد ساقه‌ها به مگس گندم خوار آلوده باشند، می‌توان کاهش عملکرد را انتظار داشت. گیاهان آلوده در پاییز، ظاهری ضخیم و سبز مایل به آبی تیره دارند. همچنین، پنجه‌های آلوده در طول زمستان از بین می‌روند. مگس گندم خوار در گندم به صورت شفیره زمستان گذرانی می‌کند.

کنترل این آفت، معمولا مبتنی بر پیشگیری است و به مدیریت صحیح و همکاری در سطح منطقه بستگی دارد. عناصر مهم مدیریت مگس گندم خوار عبارتند از: کاشت ارقام مقاوم در جایی که این آفت رخ داده است؛ به ویژه زمانی که کاشت خیلی زود یا خیلی دیر انجام می‌شود. همچنین، از بین بردن گندم‌های آسیب دیده و کاشت دوره‌ای محصولات مختلف می‌تواند در مدیریت این آفت، نقش داشته باشد.

 

سوسک سیاه گندم

یکی دیگر از آفات گندم، سوسک سیاه گندم است. سوسک سیاه گندم انواع متنوعی دارد و در کشورهای مختلفی وجود دارد. سوسک سیاه گندم آمریکایی، آفریقایی و غیره، از جمله سوسک‌های سیاه گندم هستند. این سوسک در ایران نیز یافت می‌شود و در استان‌های مختلف به عنوان یک آفت گندم شناخته می‌شود. این آفت علاوه بر گندم، به سایر محصولات زراعی مانند جو نیز آسیب می‌رساند.

سوسک سیاه گندم در دو دوره می‌تواند به گندم آسیب برساند: در فصل سرما(پاییز و زمستان) و اواخر بهار. در پاییز و زمستان، لاروهای این حشره از برگ گندم تغذیه می‌کنند و در بهار، سوسک‌های بالغ از دانه‌های گندم استفاده می‌کنند. با این حال، معمولا این آفت، خسارات سنیگنی را ایجاد نخواهند کرد. برای مدیریت این آفت، ایجاد تناوب زراعی و از بین بردن محصولات آلوده می‌تواند موثر باشد.

برای مدیریت کنترل این آفات، بهتر است محصولات آسیب دیده را از بین برد، تناوب زراعی ایجاد کرد و در صورت خسارت شدید، از سموم شیمیایی مانند دیازینون و کاربایل استفاده کرد. البته این موجودات، شکارچیان طبیعی دارند که معمولا جمعیت این سوسک‌ها را کنترل می‌کنند.

ملخ‌ها

ملخ‌ها یک نوع آفت گندم هستند که می‌توانند در هنگام حمله دسته جمعی به مزراع گندم، بسیار خطرناک باشند. ملخ‌ها در ایران نیز وجود دارند و در مناطق مختلف، خسارت‌هایی را ایجاد کرده‌اند. ملخ مراکشی، از جمله ملخ‌هایی است که می‌تواند برای مزارع گندم خطرناک باشد. در هنگام هجوم ملخ‌ها، باید به موقع از آفت کش‌ها و سموم شیمیایی مخصوص استفاده کرد؛ در غیر اینصورت، مبارزه با آن‌ها بسیار سخت خواهد شد.

مبارزه با آفات انباری گندم

یکی از چالش‌های مهم در ذخیره محصولات زراعی به ویژه گندم‌ها، مبارزه با آفات انباری گندم‌ها است. به این منظور می‌توان به مبارزه غیرشیمیایی و شیمیایی اشاره کرد.

در مبارزه غیرشیمیایی، شما می‌توانید با انجام چند کار، کمترین خسارت را ببینید. این کارها عبارتند از:

هوادهی

هنگامی که سیستم هوادهی به درستی طراحی، نصب و مدیریت شود، دمای محیط خنک می‌ماند و شرایط رطوبت دانه یکنواخت‌تر خواهد شد. هوادهی مشکلات ذخیره‌سازی مانند کپک‌‌ها و آفات حشرات را کاهش می‌‌دهد و به حفظ کیفیت دانه کمک می‌کند.

بهداشت

رعایت استانداردهای بهداشتی مناسب برای نگهداری، آفات انباری را به حداقل می‌رسانند. رعایت بهداشت در سیلوها و کامیون‌های حمل و نقل گندم، خطر آلودگی غلات را کاهش می‌دهد.

نظارت

برای جلوگیری از آسیب جدی، غلات موجود در انبار را برای آفات حشرات و همچنین کیفیت دانه و دمای آن، بررسی کنید.

شما همچنین می‌توانید با استفاده از سموم شیمیایی مانند سولفور کربن، دی کلروس، اسید سیانیدریک، سیانور سدیم، نفتالین، پارا دی کلرو بنزن و غیره، از غلات ذخیره شده در برابر آفات‌هایی مثل موش‌ها و حشرات، محافظت کنید.

درصورت لزوم، جهت مشاوره وکسب اطلاعات بیشتر، لطفا با کارشناسان خدمات کشاورزی طبیعت سبز تماس حاصل فرمایید.

آفت مینوز خیار

آفت های سبزی و صیفی بسیار بوده که یکی از آنها آفت مگس مینوز خیار می باشد. مگس مینوز متعلق به جنس Liriomyza به برگ های زیادی خسارت وارد میکند که بیش از 300 گونه جنس آن در سطج جهان پراکنده است و از بین آنها 23 گونه از نظر اقتصادی حائز اهمیت است . مگس مینوز از مهم ترین آفات خیا در شرایط گلخانه ایران است . این گونه در اکثر نقاط دنیا به ویژه مناطق گرمسیری دیده می شود این آفت با تخریب بافت برگ و کاهش میزان فتوسنتز گیاه و در نهایت کاهش عملکرد محصول خسارت زیادی به گلخانه وارد می کند . اگرچه زیست شناسی یک گونه با گونه دیگر فرق دارد اما جنبه عمومی مرتبط با مدیریت آفت مشابه است .

مگس مینوز آفتی چند نسلی است و لارو این مگس ها هم از قسمت برگ گیاه تغذیه می کند از این رو خسارت زیادی به برگ وارد می کند . مگس مینوز در هر 2 مرحله بلوغ و لاروی خسارت زا هستند . حشرات ماده مگس مینوز طی مراحل تغذیه و تخم گذاری حفره های فراوانی را در سطح شاخ و برگ های گیاهان میزبان به خصوص برگ های جوان انتهایی و حاشیه آن ها ایجاد می کنند . اما شکل اصلی خسارت آفت ایجاد دالان در برگ توسط لارو هاست که توسط دالان های مارپیچ در سطح برگ ها منجر به تخریب مزوفیل – کاهش رشد و فتوسنتز و میزان محصول گیاه می شوند . حشره کامل مگس کوچکی به طول 1-2 میلی متر و به رنگ های سیاه و زرد هستند.

مگس مینوز دارای 3سن لاروی است و حشرات ماده با تخم ریز خود خراش ها و یا سوراخ های کوچکی در سطح برگ ایجاد می شود. تخم ها در ابعاد کوچک در داخل بافت گیاه زیر سطح برگ گذاشته می شود . لارو ها بدون پا و از نوع ماگوت بوده و در زمان خروج از تخم شفاف و بی رنگ می باشد که به تدریج در سنین بعدی به رنگ زرد متمایل به نارنجی در می آید . طول بدن لارو ها در حداکثر رشد خود به 3 میلی متر می رسد . لارو های جوان تقریبا شکری رنگ از پارانشیم برگ بین دو سطح فوقانی و تحتانی تغذیه کرده و دالان های مارپیچی ایجاد می نماید .

لارو پس از ایجاد چند دالان مارپیچی و مستقیم از برگ خارج شده و در سطح برگ و روی سطح خاک به شفیره تبدیل شود . در بعضی گونه ها لارو پس از ایجاد چند دالان مارپیج و مستقیم از برگ خارج شده و در سطح برگ و روی سطح خاک به شفیره تبدیل می شود در بعضی از گونه ها لارو از برگ خارج شده و در همان جا شفیره شده و حشره از شفیره خارج می شود . لارو گونه Ltrifolil در سطح برگ به آسانی دیده می شود .

خسارت اصلی لارو ها با تغیه و تخریب پارانشیم برگ ها موجب کاهش فتوسنتز و رشد گیاه می شوند . زمستان گذرانی این آفت به صورت شفیره در عمق 5 تا 6 سانتی متری خاک است . دوره لاروی بر حسب شرایط محیطی حدود 6-8 روز و دوره شفیرگی نیز حدود 12 – 14 روز می باشد . هر حشره ماده بسته به گیاه میزبان تا 250 تخم می گذارد . تخم های تفریخ شده و لارو های جوان از پارانشیم برگ بین دو سطح فوقانی و تحتانی تغذیه کرده و دالان های مارپیچی ایجاد می کنند . دالان ها ابتدا نازک و نخ مانند هستند و هم زمان با رشد لارو ها عرض کانال یا خفره پهن تر شده تا زمانی که لارو پس از ایجاد چند دالان مارپیچ و مستقیم از برگ خارج شده و در سطح برگ و روی سطح خاک به شفیره تبدیل شود . ایجاد دالان در برگ ها علاوه برمرگ سلول گیاهی باعث انتقال ویروس ها و قارچ های بیماری زا گیاهی می شوند .

مینوز ها 2 گونه خسارت میزنند : دسته اول خسارت مستقیم – دسته دوم خسارت غیر مستقیم

خسارت مستقیم : در اثر تغذیه لارو های این آفت از درون برگ وایجاد دالان های زیادی در آن ( فتوسنتز برگ به میزان قابل توجهی کاهش یافته و برگ هاپیش از موقع می ریزند .

خسارت غیر مستقیم : با ایجاد زخم و سوراخ در برگ ها موجب انتقال ویروس ها باکتری ها و قارچ های بیمارگر به بوته های آلوده میگردد .

تشخیص خسارت و حضور آفت مینوز خیار

برگ های گیاهان را می بایست به طور هفتگی معاینه و بازدید نمود . با نصب کارت زرد چسبنده در قسمت بالای گیاهان از شکار حشرات کامل مگس توسط کارت های زرد آگاه شوید . علائم خسارت دالان های مارپیچ در سطح برگ کاملا مشهود است .فعالیت مگس مینوز در طول فصل رشدی به صورت یکسان نیست به گونه ای که اوایل فصل در مناطق جنوبی کشور تراکم جمعیت آفت بسیار پایین است و بسته به شرایط محیطی داخل گلخانه به ویژه تغییرات دما جمعیت نیز متفاوت است .در شرایط متعادل بودن دمای گلخانه روند افزایشی ب شیب کند مشاهده شده و در فروردین و اردیبهشت به اوج جمعیت خود می رسد و نیازمند اقدامات کنترلی است .

روش های پیشگیری و کنترل مینوز خیار

خذف علف های هرز از اطراف گلخانه

رعایت تناوب زراعی مناسب

رعایت اصول به زراعی بای رشد بهینه گیاه

اصلاح در ورودی به صورتی انجام گیرد که 2 الی 3 در به صورتی که رو به روی هم باز نشود ایجاد گردد .

نصب توری استاندارد ضد حشره در محل درب ورودی و دریچه های تهویه گلخانه

نصب کارت های زرد

معاینه و بازدید هفتگی برگ ها و کارت های زرد برای تشخیص میزان حضور آفت

استفاده از سموم مناسب که در حال حاضر سم آبامکتین نیز می تواند تاثیر خوبی داشته باشد

تهیه نشاء در شرایط ایزوله و کاملا کنترل شده

کمک از کنترل بیولوژیک

درصورت لزوم، جهت مشاوره وکسب اطلاعات بیشتر، لطفا با کارشناسان خدمات کشاورزی طبیعت سبز تماس حاصل فرمایید.

بیماری های گندم

 موزاییک رگ های گندم

در میان ویروس هایی که در گندم ایجاد موزاییک می کنند، ویروس موزاییک رگ های گندم در سطح جهانی گسترده ترین و شایع ترین است. در طبیعت توسط کنه به طور گردشی منتقل می شود. اگر گیاه در  اوایل رشد آلوده شود تقریبا هیچ رشدی نخواهد کرد و حالت چمنی خواهد یافت. با تاخیر در آلودگی میزان کوتولگی و آسیب به گیاه کمتر خواهد شد. وجود کنه ی ناقل و علائم آن، همچنین انتقال مکانیکی و برخی روش های تخصصی مانند الکترون میکروسکوپی به تشخیص بیماری کمک می کند.

برای مبارزه با ویروس موزاییک رگ های گندم باید از کشت در مجاورت منبع آلودگی اجتناب نمود. تنظیم تاریخ کشت، از بین بردن علف های هرز و گندم های خودرو تا سه هفته قبل از کشت و استفاده از ارقام مقاوم از دیگر الزاماتی است که باید برای کنترل بیماری های گندم رعایت نمود.

بیماری پاخوره گندم

بیماری پاخوره از دیگر بیماری های گندم است که عامل آن نوعی قارچ خاکزی هست. در این بیماری آلودگی ریشه ها در پاییز رخ می دهند. هنگامی که آلودگی در مراحل اولیه ی رشد گیاه صورت بگیرد، پنجه زنی کاهش یافته، رشد گیاه کم می شود. سپس خوشه های حاصله، عقیم و سفید رنگ خواهند بود. اما هنگامی که آلودگی در اواخر چرخه ی زندگی گیاه اتفاق بیوفتد، خسارات حاصل از آن کمتر است. چرا که بیماری به ریشه ها محدود می شود. قارچ عامل بیماری باعث پوسیدگی ریشه و بخش های پایینی ساقه شده و ممکن است غلاف برگ های پایینی، رنگی سیاه و براق به خود بگیرند.         

روش های کنترل و مبارزه با بیماری پاخور

تناوب با محصولات زراعی غیر حساس و عدم کشت گندم برای ۲-۳ سال در مزارعی که آلودگی به بیماری پا خوره در آن ها کم باشد. هم چنین در مزارعی که آلودگی آن بیشتر از ۵۰ درصد است، از کشت انواع گندم به مدت ۵ سال خودداری شود.

از بین بردن بقایای گیاهی و شخم عمیق بلافاصله بعد از برداشت

تاخیر در زمان کاشت گندم در مناطق با سابقه ی آلودگی بالا با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه

استفاده ی متعادل از کود و استفاده از خاک کشت مناسب

خودداری از مصرف بیش از حد بذر در واحد سطح.

بیماری بلایت فوزاریومی خوشه فوزاریوم گندم

یکی دیگر از مشکلات کشت گندم، بیماری بلایت فوزاریومی یا همان فوزاریوم گندم است. این بیماری نیز مانند بیماری زنگ زرد گندم، ریشه قارچی دارد. عامل بیماری فوزاریوم گندم، قارچ های باقی مانده بر روی بقایای میزبان (کاه و کلش گندم) توسط باد و قطرات باران بر روی سنبله ی گندم فرود میاید. در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب دیگر بخش ها را آلوده می سازد. فوزاریوم گندم باعث می شود سنبل ها رنگ صورتی به خود بگیرند و کیفیت دانه را بشدت پایین بیاورد. دانه های بیمار بسیار خشک و چروکیده هستند که برای انسان و دام مضر هستند.     

روش های کنترل و مبارزه با بیماری بلایت فوزاریومی خوشه

 برای کنترل یا دفع بیماری فوزاریوم گندم، لازم است موارد زیر را رعایت کنید:

استفاده از ارقام متحمل و خودداری از کشت ارقام حساس

تناوب زراعی و عدم کشت گندم با ذرت، برنج

حذف منابع آلودگی بعد از برداشت گندم با اجرای شخم عمیق یا سوزاندن آن ها

استفاده از بذر سالم و گواهی شده و عدم انتقال بذر حاصله از مزارع آلوده به سایر مناطق

ضد عفونی بذربا استفاده از سموم طبق اصول فنی

احتراض از کشت زود هنگام با توجه به شرایط آب وهوایی منطقه

مهار علف های هرز گرامینه میزبان قارچ عامل بیماری در مزارع گندم

کشت ردیفی و تنظیم دور آبیاری به منظور تهویه و تابش بیشتر نور به داخل مزرعه

استفاده از سموم قارچ کش بر حسب ضرورت.

سفیدک سطحی گندم

علائم این بیماری بر روی گندم و سایر قلات مشابه است. اما قارچ عامل بیماری نسبت به میزبان خود (گندم)، ویژگی زیادی داشته و بسیار اختصاصی عمل می کند. این قارچ همه ی بخش های هوایی گیاه را آلوده می کند. برای اطلاع از درگیر شدن مزارع می توان سفیدک ها را در زمستان یا اواسط فصل بهار رویت کرد. در شرایط حاد، پنجه های جوان تر قادر به تولید خوشه نمی باشد.                   

بیماری های سپتوریایی گندم

از دیگر بیماری های گندم و یکی دیگر از مشکلات کشت گندم در مزارع گندم، بیماری سپتوریوز است. توسط سه گونه ایجاد می شود و تمام بخش های هوایی گیاه را آلوده می کند. آلودگی اولیه بر روی برگ هایی پایینی به صورت زخم هایی مشاهده می شوند. در صورت مساعد بودن شرایط محیطی (دمای ۱۰ تا ۱۵ درجه ی سانتی گراد، رطوبت طولانی مدت و هوای ابری) علائم بر روی برگ های بالاتر و خوشه ظاهر می گرد.

آفات خرما

خرما جزء میوه های مناطق گرمسیری بوده و بیش از 100 نوع خرما در ایران کاشته می شود که رقم های معروف آن مضافتی و رطب است. در استان های گرمسیری تحت کشت خرما، سیستان و بلوچستان رتبه اول تولید خرما در کشور است. به طوری که کاشت خرما معشیت خیلی از کشاورزان استان را تشکیل می دهد. خرما به دلیل انبارداری بالا یک محصول صادراتی مهم در کشور می باشد. بنابراین با توجه به اهمیت خرما در ایران حفظ کیفیت خرما در مراحل کاشت، داشت و برداشت در برابر بیماری ها و آفات خرما بسیار مهم است.

انواع آفات خرما در ایران عبارتند از:

  • زنجرک خرما
  • کرم میوه خوار خرما
  • سرخرطومی حنایی خرما
  • سوسک شاخدار خرما
  • کنه گرد آلود خرما

زنجرک خرما یکی از آفات مهم خرما:

زنجرک خرما با نام Ommatissus lybicus یکی از آفات مهم خرما در ایران است. این آفت دو نسل در سال دارد. نسل زمستانه این آفت به شکل پوره، تخم در فصل پاییز و زمستان است و نسل تابستانه آن به فرم حشرات بالغ و پوره می باشد.

نحوه خسارت زنجرک:

زنجرک خرما به دو روش خسارت می زند. در روش اول حشرات ماده لابه لای رگبرگ برگچه ها تخم ریزی می کنند. این عمل باعث  قطع جریان شیره گیاهی در مسیر تخم ریزی می شود. برگ در همان قسمت می شکند و به صورت آویزان به سمت پایین روی نخل می ماند. اگر تعداد دفعات تخم ریزی روی برگچه ها زیاد باشد این خسارت شدیدتر خواهد بود.

خسارت دوم مربوط به مکیدن شیره گیاهی توسط حشرات بالغ و پوره ها می باشد. حشرات بالغ پس از تغذیه، شیره به همراه فضولات دفع می کنند که سبب چسبناک شدن بخش هوایی نخل، حتی خوشه ها می شوند. به همین دلیل به این آفت عسلک خرما یا شیره خرما هم گفته می شود.

آفت زنجرک به دلیل مکیدن شیره از سبزینگی و سلول های برگ سبب به وجود آمدن لکه هایی بی رنگ یا نقره ای رنگ در محل تغذیه می شود. تعداد این لکه ها بر اساس شدت خسارت و میزان جمعیت ممکن است کم یا زیاد باشد. از طرفی چون تخم در لابه لای رگبرگ ها گذاشته می شود به صورت نقاط برجسته سفید رنگ روی برگجه ها دیده می شود. در بسیاری از موارد به دلیل وجود عسلک در بخش هوایی خرما بیماری قارچ دوده ای یا فوماژین هم ظاهر می شود.

مبارزه با آفت زنجرک:

·         هرس درختان

این آفت خرما (زنجرک) سایه دوست است و از شرایط آفتابی گریزان است. بنابراین توصیه می شود هرس بخش های پایینی و حذف پاجوش ها جهت تهویه فضای درونی تاج و ورود نور به آن بخش در اولویت قرار گیرد. زمان هرس باید متناسب با زمان ورود نسل ها یعنی در بهترین حالت اسفندماه و تیرماه می باشد.

·         تله های زرد

زنجرک ها به تله های زرد رنگ جذب می شوند. علاوه به دام انداختن آفت، از این تله ها می توان برای تخمین زمان سمپاشی و زمان ورود نسل ها به نخلستان نیز استفاده کرد. به طوری که اگر تعداد زنجرک ها برای نسل اول بیش از 500 و برای نسل دوم تا 100 عدد در صد متر مربع از نوار تله زرد جسبناک باشد، زمان سمپاشی را می توان تعیین کرد.

·         نقش تغذیه درختان در کنترل آفات خرما

با توجه به این که زنجرک از شیره تغذیه می کند بنابراین افزایش سرعت جریان شیره می تواند تعادل حشره برای تغذیه را برهم بریزد در نتیجه کوددهی درختان خرما به ویژه کود پتاسیم ، کود کلسیم و هیومیک اسید می تواند در کاهش خسارت نقش بسزایی داشته باشد توصیه می شود باتوجه به آنالیز خاک و  سن نخل چالکود انجام شود.

مبارزه شیمیایی با زنجرک از آفات مهم خرما

کنترل شیمیایی زمانی می تواند موثر باشد که زمان آن دقیق باشد. مبارزه شیمیایی باید مصادف با خروج پوره ها از تخم و فعالیت حشرات بالغ باشد. با استفاده از شمارش تعداد تخم در یک برگچه، که بیش از ده عدد باشد یا براساس شمارش تعداد جمعیت در تله های زرد می توان زمان سمپاشی را تخمین زد. با توجه به شرایط آب و هوایی مناطقی از قبیل هرمزگان، کرمان، فارس و بوشهر متفاوت می باشد. زمان سمپاشی در استان های مختلف، برای نسل اول بهار تا اواخر تیرماه و برای نسل دوم از تابستان تا اواسط پاییز ادامه می یابد. سموم موثر مالاتیون، پيريميفوس متيل، فوزالون و کلروپیریفوس متیل می باشد.

کرم میوه خوار خرما یکی از آفات خرما:

پروانه میوه خوار از دیگر آفات خرما بوده که مرحله خسارت زای آن لارو است. این لارو به دلیل تغذیه از میوه می تواند خسارت سنگینی را به کشاورز وارد کند. این آفت با نام علمی Batrachedra amydraula زمستان را به صورت لارو در لابه لای پیله های از قبل تنیده شده در تاج نخل خرما سپری می کنند که با فرا رسیدن فصل بهار پروانه ها خارج و بر روی گل ها تخم ریزی می کنند. تارهای تنیده شده توسط کرم میوه خوار در بین خوشه های خرما دیده می شود. با توجه به نحوه خسارت به این آفت خمیره یا سرخه هم گفته می شود.

نحوه خسارت کرم میوه خوار:

پروانه میوه خوار خرما دو نسل دارد. نسل اول روی اندام های گل خرما تخم ریزی می کند و کرم ها پس از خروج از تخم از اندام گل تغذیه و سبب ریزش گل ها می شوند. نسل دوم این آفت در مرحله نارس میوه خرما که کیمری خرما نام دارد روی دم میوه های نارس تخم ریزی و کرم ها پس از خروج به درون میوه راه پیدا می کنند و شروع به تغذیه از هسته و گوشت میوه می کنند و در نهایت از قسمت اتصال میوه به خوشه خارج می شوند که این سبب قطع شدن محل اتصال میوه به خوشه در نهایت سبب قهوه ای شدن میوه های نارس و ریزش آنها می شوند.

مبارزه مکانیکی با کرم میوه خوار از آفات خرما:

میوه های آلوده در نخلستان جمع آوری و حذف شوند. مخفیگاه و محل های زمستان گذران آفت از قبیل الیاف پیرامون تنه، پاجوش ها و علف های هرز حذف گردد. پس از انجام گرده افشانی توصیه می شود خوشه های خرما با کیسه های کنفی یا الیاف های حصیری به مدت 40 روز پوشانده شود تا پروانه ها نتواند بر روی خوشه های خرما تخم ریزی کنند.

مبارزه شیمیایی کرم میوه خوار:

سمپاشی علیه آفت خرما (کرم میوه خوار) ده روز پس از تلقیح گل های ماده و تکرار 4 هفته پس از اولین سمپاشی با سموم مالاتیون، پیریمیفوس متیل و یا هگزافلومورون صورت گیرد. دومین سمپاشی در صورتی که میزان ریزش میوه ها بیش از 25 درصد باشد توصیه می شود.

سرخرطومی حنایی از آفات خرما:

سوسک حنایی خرما یا سرخرطومی خرما با نام علمی Rhynchophorus ferrugineus از آفات قرنطینه ای و خطرناک نخلستان می باشد. تاکنون از استان های هرمزگان، کرمان و سیستان بلوچستان گزارش شده است. این سوسک به رنگ قهوه ای یا حنایی است که دارای یک خرطوم بلند با انتهای خمیده هستند. خسارت اصلی این آفت مربوط به لارو یا کرم آن است.

نحوه خسارت سرخرطومی حنایی خرما:

سوسک حنایی یکی دیگر از آفات خرما بوده که در قسمت جوانه مرکزی خرما تخم ریزی می کند و کرم ها پس از خروج از تخم از طریق ایجاد تونل یا دالان از بافت داخلی تنه، پاجوش، دمبرگ، غلاف های تازه تغذیه می کنند و سبب قطع شدن دستجات آوندی می شوند که درخت پژمرده و زرد می شود و در نهایت در صورت خسارت شدید نخل خرما خشک و می شکند. وجود بافت های جویده شده مانند خاک اره های در پای هر سوراخ روی تنه، خروج صمغ یا شیره تیره رنگ از سوراخ های به وجود آمده، شفیره های ریخته شده پای درخت خرما، بوی نامطبوع اطراف درخت، خشکیدگی بخش مرکزی نخل و شکستگی تاج درخت از خسارت های اصلی این آفت است.

مبارزه زراعی سرخرطومی حنایی خرما:

از آن جایی که سوسک ها از طریق پاجوش ها یا قسمت های دیگر نخل خرما انتقال می یابند بنابراین از وارد کردن پاجوش ها از نخلستان های آلوده خودداری شود. پاجوش ها و قسمت های خسارت دیده هرس و حذف شوند. همچنین از ایجاد زخم بر روی تنه جلوگیری شود زیرا زخم سبب تولید مواد فرار از درخت به اطراف می شود که برای سوسک ها خاصیت جلب کنندگی دارد. سعی شود سوراخ های ایجاد شده بر روی تنه بر اثر خسارت سوسک ها با برس سیمی تمیز با بردوفیکس و چسب باغبانی پانسمان شود.

مبارزه شیمیایی با سرخرطومی حنایی از آفات خرما:

برای مبارزه شیمیایی با لارو سوسک ها قبل از انکه درخت به طور کامل خشک شود باید از سموم تدخینی مانند دورسبان استفاده شود ابتدا به طور کامل روی تنه با دورسبان سمپاشی و بلافاصله با نایلون های پلاستیکی دور تا دور نخل بسته شود. می توان از تله های فرمونی به ازای هر 50 درخت یک تله بر روی زمین جهت به دام انداختن سوسک های نر و ماده استفاده کرد درون تله ها از جاذب هایی چون مفز تنه خرما قرار داده شود.

سوسک شاخدار از آفات خرما

سوسک شاخدار یا سوسک کرگدنی از دیگر آفات خرما با نام علمی Oryctes elegans بوده یک نسل در سال تولید می کند. این آفت با نام تال در ایران هم شناخته می شود. سوسک های بالغ با مساعد شدن هوا در فصل بهار بر روی قسمت های مختلف درخت خرما از قبیل تاج، الیاف، خوشه و دمبرگ تخم ریزی می کند. خسارت این آفت مربوط به مرحله سوسک های بالغ و لارو است.

نحوه خسارت سوسک شاخدار:

لارو سوسک شاخدار خرما از ساقه گل، گل های آذین، خوشه و دمبرگ تغذیه می کند که به دلیل خسارت وارده به قسمت های مختلف گل در برخی اوقات خوشه میوه تشکیل نمی شود یا در صورت تشکیل خوشه از لحاظ ظاهری کیفیت خوبی نخواهد داشت و خوشه های خرما چروکیده می شوند. از طرفی لاروها با تغذیه خود حفره ای درون دمبرگ ها و دم خوشه خرما ایجاد می کنند که باعث می شوند خوشه ها و شاخه ها بشکند.

سوسک های کامل با آرواره دهانی خود ابتدا سوراخی روی نخل خرما ایجاد می کنند سپس درون هر یک از سوراخ ها یک تخم قرار می دهند که این سوراخ ها خود محل ورود قارچ های ساپروفیت مثل آسپرژیلوس است. لاروها پس از خروج از تخم در قسمت پایینی درخت خرما بر روی تنه ابتدا حفره ای به نام گهواره درست می کنند و درون آن تبدیل به شفیره می شوند و زمستان گذرانی می کنند که این خود خسارت را دو چندان می کند.

مبارزه غیرشیمیایی با سوسک شاخدار از آفات خرما:

سوسک های شاخدار شب فعال هستند بنابراین با قرار دادن تله های نوری می توان آن ها را به دام انداخت. این آفت ارقامی با بافت نرم را بیشتر ترجیح می دهد بنابراین در استان هایی که گزارش آفت بالا بوده موقع احداث نخلستان به این نکته توجه شود. سوسک ها اندازه بزرگی دارند در صورت پایش معدوم شود.

مبارزه شیمیایی با آفت سوسک شاخدار:

از آنجایی که خروج حشرات کامل از مرحله شفیرگی پس از اتمام دوره زمستان گذرانی به طور همزمان نیست بنابراین سمپاشی شیمیایی توصیه نمی شود. پیشنهاد می شود طعمه مسموم حاوی دو کیلوگرم سم سوین با 100 کیلوگرم سبوس گندم در 50 لیتر آب حل شود و به خوبی طعمه تا یکنواخت شدن کامل مخلوط و غروب هنگام بر روی تاج درخت خرما از اواخر زمستان تا زمان برداشت خرما با فاصله زمانی هر 60 روز یکبار پاشیده شود

کنه گرد آلود از آفات خرما

در استان های جنوبی ایران در ماه های گرم تابستان وقتی میوه های خرما خارک هستند، مورد حمله شدید کنه گرد آلود خرما با نام علمی olygonychus afrasiaticus قرار می گیرد. برگ ها و میوه های خرما بر اثر تغذیه کنه به رنگ خاکستری در می آیند. در صورت طغیان کنه کل خوشه با تارهای عنکبوتی پوشیده می شوند. خوشه های درخت حالت گرد و غباری به خود می گیرند (گردی شدن خرما)، در نهایت خوشه های خرما تیره می شوند و ریزش می کنند. به این آفت کنه آرد آلود خرما یا کنه تار عنکبوتی هم گفته می شود.

اواخر فصل بهار مصادف با گرم شدن هوا و شروع فعالیت کنه ها، در صورت شرایط دمایی مناسب، نخل های خرما با گوگرد پاشی و پس از 20 روز دوباره تکرار گردد. می توان از کنه کش های آبامکتین، تیازوکس (نیسورون)، فن پیروکسین مبت (اورتوس) استفاده کرد برای اثر بخشی مبارزه نیاز است جهت از بین بردن تخم، پوره و کنه های بالغ از ترکیب کنه های کش های با تاثیر تخم کش، پوره کش و بالغ کش استفاده کرد.

مهمترین آفات مرکبات

) شپشک ها:

شپشک، به عنوان یکی از شایع ترین آفات مرکبات، شبیه تاول هایی در سراسر شاخه پراکنده می شود. یک تار بسیار ضعیف، از خار به شاخه متصل می گردد. وقتی شپشک به درخت متصل می شود، اغلب به صورت برجستگی های پوسته ای یا شبیه جو دوسر یا مومی روی درخت ظاهر می شود. این بخش ها، اغلب با قسمت هایی از رشد خود شبیه به قسمت هایی از درخت است.

شپشک ها، حشراتی هستند که شیره گیاهان را می مکند و ماده ای چسبناک به نام عسل تولید می کنند. اگر روی درخت باقی بماند، کپک سیاه دوده مانند تشکیل می شود.

انواع شپشک آفات مرکبات:

به طور کلی شپشک ها به دو دسته تقسیم می شوند که هر دسته شامل زیرمجموعه های مختلفی می باشد:

  • شپشک سپردار قهوه ای مرکبات
  • شپشک نرم مرکبات
الفشپشک سپردار قهوه ای مرکبات:

نوع ماده این شپشک ها، قسمت های دهان خود را وارد می کنند و دیگر هرگز حرکت نمی کنند. غذا خوردن و تولید مثل در همان نقطه انجام می گیرد. نوع نر این شپشک ها نیز تا زمان بلوغ بی حرکت هستند. این نوع حشرات مرکبات، از پوشش محافظتی از موم و پوست های ریخته شده در مراحل اولیه استفاده می کند که زره و سپر آن ها را ایجاد می کند. این آفات مرکبات مدت زیادی پس از مرگ حشره بر روی گیاه یا میوه باقی می ماند و میوه هایی با شکل ناهنجار ایجاد می کند. برای مبارزه با آفت مرکبات مانند شته ها، باید از سم های شته کش موثر و قوی استفاده نمود. شامل انواع زیر هستند:

  • پارلاتوریا سیاه
  • شپشک آرد آلود مرکبات (شپشک برفی مرکبات)
  • شپشک قرمز مرکبات
  • شپشک بنفش مرکبات
ب) شپشک نرم مرکبات:

شپشک های نرم مرکبات نیز از طریق ترشح موم، یک پوشش محافظ ایجاد می کنند، اما این پوسته سخت نیست که شپشک سپردار تولید می کند. شپشک های نرم را نمی توان از پوسته جدا کرد و ماده ها آزادانه بر روی پوست درخت پرسه می زنند تا زمانی که تخم ها شروع به شکل گیری کنند. عسل ترشحی توسط شپشک نرم، قارچ کپک دوده ای را جذب می کند، که به نوبه خود برگ های مرکبات را می پوشاند و از فتوسنتز جلوگیری می کند. هنگامی که مرده است، شپشک نرم به جای گیر افتادن در ترازوی زرهی از روی درخت می افتد. این حشره، شامل انواع زیر است:

  • شپشک بالشتک مرکبات
  • شپشک سیاه مرکبات

۲) شته ها:

شته ها، هنگام تغذیه از گیاه، یک ماده چسبناک تولید می کنند. این رفتار در سایر حشرات مکنده ی شیره از قبیل: قارچ ها و شپشک ها مشترک است. شته، حشره ای است که از آفت های مضر مرکبات است. شته مرکبات، ساقه ها و برگ های جدید درختان مرکبات را آلوده می کند و علاوه بر آسیب به تغذیه، ناقل بسیار سریعی از ویروس تریستزای مرکبات است.

انواع آفات شته مرکبات:

شته های مرکبات غالباً در رنگ های مختلفی همچون زرد، قرمز، قهوه ای، سبز، خاکستری و مشکی دیده می شود. مهم ترین آن ها شامل سه دسته اصلی زیر است:

  • شته سبز مرکبات
  • شته سیاه مرکبات
  • شته قهوه ای مرکبات

۳) کنه ها:

کنه، یک نوع رایج از آفات محصولات مرکبات است و عادات تغذیه ای آن ها باعث ایجاد برگ زدایی و کاهش سلامت درخت و افت باروری می شود. در حالی که کنه های مرکبات در تعداد کم آسیب رسان نیستند، اما آلودگی های بزرگ می تواند به قسمت های جوان گیاه آسیب برساند. در نتیجه ی حمله کنه ها، برگ ها لکه دار شده و میوه های معیوب به وجود می آیند.

کنه های مرکبات کوچک هستند، معمولاً طول آنها کسری از میلی متر است. آنها در طیف وسیعی از رنگ های مختلف یافت می شوند. کنه ها حشرات نیستند و با عنکبوت و کنه ارتباط نزدیکی دارند.

انواع آفات کنه مرکبات:

کنه های مرکبات، گونه های متعددی دارند. رایج ترین این آفات عبارتند از: کنه های قرمز مرکبات؛ کنه های مرکبات تگزاس؛ کنه های زنگ زده. کنه های قرمز مرکبات در درجه اول باعث آسیب به میوه می شوند، در حالی که کنه های زنگ زده مسئول آسیب برگ هستند که به صورت تکه های زرد رنگ، نکروزه یا از بین رفتن لایه های براق و اپیدرمی ظاهر می شوند. در بحث مبارزه با آفات مرکبات، از بین بردن کنه ها، جزو اولویت های اساسی است.

  • کنه قرمز مرکبات
  • کنه زنگ مرکبات
  • کنه مرکبات جنوب یا کنه شرقی مرکبات

۴) تریپس بعنوان آفات مرکبات:

یکی دیگر از آفت های مهم مرکبات، تریپس مرکبات است که نوع بالغ آن، حشرات کوچکی به رنگ زرد نارنجی با بال های حاشیه ای هستند. در طول بهار و تابستان، ماده ها حدود ۲۵ تخم در بافت جدید برگ، میوه جوان یا شاخه های سبز می گذارند. در پاییز، تخم های زمستان گذرانی بیشتر در آخرین ترشحات رشد فصل گذاشته می شوند. تخم های زمستان گذرانی در ماه فروردین، در حدود زمان رشد جدید بهار تخم ریزی می کنند. لاروهای تازه متولد بسیار کوچک هستند، در حالی که لاروهای خردسال تقریباً به اندازه بزرگسالان، دوکی شکل و بدون بال هستند.

آنها به طور فعال از برگ ها و میوه های لطیف، به ویژه در زیر کاسبرگ های جوان تغذیه می کنند. تریپ های نوجوان و بالغ (پروپوپا و شفیره) تغذیه نمی کنند و رشد خود را در زمین یا شکاف درختان کامل نمی کنند. وقتی بزرگسالان ظاهر می شوند، به طور فعال در اطراف شاخ و برگ درخت حرکت می کنند. تریپس مرکبات، سلول های اپیدرم روی میوه را سوراخ می کند و جای زخم های ضخیم، لکه های خاکستری یا نقره ای روی پوست بر جای می گذارد.

۵) پروانه مینوز برگ بعنوان آفات مرکبات:

گرچه پروانه مینوز برگ مرکبات یکی دیگر از آفات مرکبات است که با اینکه ناخوشایند است، اما معمولاً برای درختان مرکبات زیاد مضر نیست. پروانه مینوز برگ با خطوط پیچیده در برگها مشخص می شود. درختان مرکبات بالغ به طور کلی آسیب برگ را توسط پروانه مینوز برگ مرکبات تحمل می کنند و تأثیر کمی بر رشد درختان و عملکرد میوه دارند. پروانه مینوز برگ مرکبات احتمالاً باعث آسیب بیشتر در درختان جوان مرکبات می شود. زیرا آسیب محلول پاشی، رشد قوی آنها را کاهش می دهد. برای مبارزه با آفات مرکبات، برای این گونه ی خاص، برگ های آسیب دیده توسط پروانه مینوز برگ مرکبات را هرس نکنید زیرا مناطق آسیب دیده برگ همچنان به تولید غذا برای درخت ادامه می دهند.

درصورت لزوم، جهت مشاوره وکسب اطلاعات بیشتر، لطفا با کارشناسان خدمات کشاورزی طبیعت سبز تماس حاصل فرمایید.